Sen to stan czynnościowy ośrodkowego układu nerwowego pojawiający się i przemijający cyklicznie w rytmie dobowym. Podczas snu następuje odwracalne zniesienie świadomości i bezruch.
SEN CZŁOWIEKA ZALEŻY OD WIEKU :
WIEK
ILOŚĆ GODZIN SNU
0-3 miesiące
14-17
4-11 miesięcy
12-15
1-2 lata
11-14
3-5 lat
10-13
6-13 lat
9-11
14-17 lat
8-10
Młody dorosły do 25 roku życia
7-9
26-64 lata
7-8
65+
7
Rytm snu regulowany jest przez :
natężenie światła
bodźce zewnętrzne, np. hałas
poziom oreksyny w organizmie – regulującej emocje i uczucie głodu.
Po co nam sen ?
Oszczędność energii poprzez spadek temperatury ciała w czasie snu
Niektóre hormony metabolizowane są podczas snu
Konsolidacja i uporządkowanie pamięci + odpoczynek mózgu
Stymulacja połączeń neuronalnych – niektóre połączenia są nie aktywne w czasie czuwania – przy braku snu niektóre z nich zanikają
Krótki sen przyczynia się do problemów z zapamiętywaniem i koncentracją. Długo trwająca bezsenność wzmaga pojawienie się fałszywych wspomnień. „Niewyspany mózg się kurczy” w związku z tym nasze zdolności poznawcze i inteligencja maleją.
Niewyspana noc obniża zdolności psychofizyczne.
Długotrwały brak snu powoduje (24-72h) :
zaburzenia nastroju
utrudnione skupianie uwagi i zdolności zapamiętywania o 40%
spadek motywacji
podwyższoną skłonność do podejmowania ryzyka- brak wiarygodnej oceny rzeczywistości
spadek twórczego myślenia
psychozy, halucynacje, stany paranoidalne
upośledzenie układu immunologicznego (spada ilość krwinek białych)
obniżenie poziomu glukozy we krwi
obniżenie libido (spadek testosteronu i estrogenu)
wyostrzenie zmysłów – wzroku i słuchu – niewyspanemu człowiekowi przeszkadza światło i hałas
zakwaszenie organizmu przypominające reumatyzm
cukier zamiast w energię zamieniany w tłuszcz
dreszcze – wadliwe przetwarzanie informacji ze skórnych receptorów zimna
Powyżej 72 h :
przekonanie, że jest się kimś innym niż w rzeczywistości
NREM (non rapid eye movement) – czyli sen wolnofalowy – wolne ruchy gałek ocznych – faza ta trwa 80-100 minut – świadomość bodźców maleje, potem zanika całkowicie
2. REM (rapid eye movement) – sen paradoksalny – szybkie ruchy gałek ocznych – trwa około 15 minut – pojawiają się marzenia senne – następuje rozluźnienie ciała – most będący częścią pnia mózgu odcina napięcie mięśniowe.
W przypadku osoby dorosłej fazy NREM i REM następują po sobie w 4-5 cyklach w ciągu nocy.
O NASZYM CYKLU DOBOWYM DECYDUJĄ NASZE FALE MÓZGOWE :
FALE BETA (12-28 Hz)
fale codziennej aktywności, percepcji zmysłowej i pracy umysłowej
FALE ALFA (8-13 Hz)
fale relaksu, odprężenia, wyciszenia najbardziej reaktywne kiedy leżymy z zamkniętymi oczami, najczęściej tuż przed zaśnięciem i po przebudzeniu
wykorzystywane są do szybkiego uczenia się
u dzieci do 3 roku życia nie obecne – maluchy nie potrafią się same uspokoić, dlatego należy je przytulić by dziecko, na zasadzie kangurowania przez opiekuna, mogło się wyciszyć
FALE THETA (4-7 Hz)
charakterystyczne dla medytacji, transu, hipnozy, intensywnych wrażeń i emocji
FALE DELTA (0,5-3 Hz)
charakterystyczne dla najgłębszego snu i głębokiej medytacji.
Na 2-3 h przed snem ogranicz użycie telefonu komórkowego, laptopa, tabletu, komputera czyli głównych emiterów promieniowania niebieskiego powodującego zmniejszenie wydzielania melatoniny (redukuje ona cykl dobowy).
Jeśli pracujesz w nocy stosuj okulary z filtrem światła niebieskiego.
W niektórych przypadkach można stosować słabe czerwone światło do oświetlenia sypialni.
Nie przejadaj się przed snem. Twoje narządy wewnętrzne nie mogą wtedy odpocząć, a i Ty możesz mieć problem z zaśnięciem.